NOTES

Note no. 6

Wachten kost tijd maar geeft ook tijd. In de vogelfotografie en de natuurfotografie in het algemeen hoort wachten erbij. Ik heb ooit eens eens fotograaf ontmoet die vogels fotografeerde met behulp van een bewegingsverklikker. Hij vond dat je anders teveel moest wachten. Voor mij is het wachten een onderdeel van het werk, het is de tegenhanger van het jachtige bestaan, de nuttigheid des levens, de productiewaanzin.

In het wachten manifesteert zich de andere wereld waar de kunstenaar nu juist zijn of haar kunst formuleert die zo belangrijk kan zijn, of op zijn minst aanvullend, voor de ‘gewone’ wereld. Van de filosoof Kant is de uitspraak dat de mens burger van twee werelden is. Hij bedoelde daarmee dat we enerzijds deel uitmaken van een empirische, meetbare wereld en anderzijds deel uitmaken van een onbepaalde wereld, die hij noumenaal noemde, waarin we onszelf als doel op zich kunnen ervaren. Afijn, wachten is luisteren naar je omgeving, in jezelf zitten en er weer uitkomen, in het geval van vogelfotografie, hoopvol zijn, net zolang totdat de vogel verschijnt. Het wachten in de vogelfotografie heeft veel raakvlakken met vissen aan de slootkant. Ik heb veel herinneringen aan het vissen in Zwijndrecht waar ik ben opgegroeid. Eindeloos wachten terwijl het langzaam donker werd. De geluiden van vogels en kikkers, het blauwige laatste licht op de strakke windstille waterspiegel. En dan is daar plotseling die beweging van de dobber. In het wachten langs de slootkant in de Zwijndrechtse slootjes werd je een met de natuur. Als ik vogels fotografeer in de achtertuin moet ik vaak terugdenken aan deze periode.

Wachten heeft alles met tijd te maken. Wachten is een vorm van tijd. Het is wachttijd die langer duurt dan de productieve tijd, de ‘nuttige’ tijd. Het is moeilijker om de tijd tijdens het wachten te vergeten. Tijdens het wachten laat de tijd zijn ware aard zien. Tijd is een ervaring en dat maakt het relatief. Zelf onze concrete kloktijd, zo heeft Einstein aangetoond, blijkt relatief te zijn.

De filosoof Henri Berson ziet tijd als een continue organisch veranderingsproces dat hij omschrijft als La Durée, de duur. Hij verwijst naar de innerlijke, subjectieve ervaring en lijkt hier aan te sluiten bij het noumenale van Kant. Bergsons theorie van de duur definieert tijd als een intuitieve vorm van tijd, die niet kan worden opgedeeld in momenten of gemeten kan worden in strikte eenheden, zoals seconden of minuten.

Mooi genoeg waren Bergson en Einstein letterlijk ook tijdgenoten. In 1927 ontving Henri Bergson de nobelprijs voor literatuur. Einstein ontving de nobelprijs voor natuurkunde in 1921.
< terug naar pagina

[ About the waiting in birdphotography – Waiting takes time but also gives time. In bird photography and nature photography in general, waiting is part of the game. I once met a photographer who photographed birds using a motion sensor. He felt that otherwise you had to wait too much. For me, waiting is part of the work, it is the counterpart of the hectic existence, the usefulness of life, the production madness.
.
In waiting, the other world manifests itself where the artist formulates precisely his or her art that can be so important, or at least complementary, to the ‘ordinary’ world. From the philosopher Kant is the statement that human beings are citizens of two worlds. By this he meant that, on the one hand, we are part of an empirical, measurable world and, on the other, part of an indeterminate world, which he called noumenal, in which we can experience ourselves as ends in themselves. Anyway, waiting is listening to your surroundings, sitting inside yourself and coming out, in the case of bird photography, being hopeful, just until the bird appears.
Waiting in bird photography has a lot in common with fishing at the ditch side. I have many memories of fishing in Zwijndrecht where I grew up. Endless waiting as it slowly grew dark. The sounds of birds and frogs, the bluish last light on the sleek windless water surface. And then suddenly there is that movement of the float. In waiting along the ditch side in the Zwijndrecht ditches, you became one with nature. When I photograph birds in the backyard, I often have to think back to this period.

Waiting has everything to do with time. Waiting is a form of time. It is waiting time that is longer than productive time, ‘useful’ time. It is harder to forget time while waiting. While waiting, time shows its true nature. Time is an experience and that makes it relative. Even our concrete clock time, Einstein showed, turns out to be relative.

The philosopher Henri Berson sees time as a continuous organic process of change that he describes as La Durée, the duration. He refers to the inner, subjective experience and here seems to align with Kant’s noumenal. Bergson’s theory of duration defines time as an intuitive form of time, which cannot be divided into moments or measured in strict units, such as seconds or minutes. ]

< back to page