NOTES

Note no. 14

Door Anneke van Wolfswinkel – Eindhovens Dagblad mei 2024

Kijk eens naar het vogeltje, een échte
Wat als ik nou eens een levende vogel laat landen in mijn stilleven en die ook op de foto zet? Die ingeving leverde Hans van Asch een stroom van ideeën op.

Naar een foto van Hans van Asch moet je twee keer kijken. En, om de grap helemaal te snappen, én om te zien hoe vernuftig de kunstenaar te werk is gegaan, misschien nog wel twee keer. Bij Gallery Untitled in Rotterdam, krijg je daar alle ruimte voor. In twee grote lokalen van het voormalige schoolgebouw zijn de foto’s en objecten van de Eindhovense kunstenaar te bewonderen.

Neem bijvoorbeeld Alabama Sunrise. Je ziet een paar gebouwen, met vensters, daken en een soort haakse schoorsteen. Er steken hier en daar ook stokjes uit, als bij een vogelhuisje. Op de rand van een dak, prominent in beeld, zit een koolmees, zijn borst oplichtend in de lage zon. Goed gephotoshopt, denk je misschien.

Meelwormen op slimme plekken

Als je de tweede keer kijkt, zie je dat de ‘gebouwen’ op de foto houten maquettes zijn, met de hand gemaakt en beschilderd. Soortgelijke bouwsels staan ook in de galerie. Op een video zie je vervolgens hoe Van Asch te werk gaat. Hij maakt een opstelling van een of meer bouwsels, compleet met een lichtblauwe plaat als achtergrond die de lucht voorstelt. Die zet hij buiten neer en hij legt op slimme plekken meelwormen neer. Als er een vogel precies op de goede plek landt, maakt hij snel een foto. Niks photoshop dus.

„Soms duurt het een paar uur, soms een dag voordat de foto lukt”, vertelt Van Asch in zijn atelier op het NRE-terrein in Eindhoven. „Ik kan dit ook alleen in het broedseizoen doen, omdat die vogeltjes dan obsessief bezig zijn met eten zoeken.” En het komt héél precies. Bij een koolmees die aan de rand van een ronde zwarte cirkel zit, wijst hij naar de teennageltjes: die moesten nét over het randje krommen. „Anders zag je niet dat die cirkel een diep rond gat is.” Op de video in de galerie is te zien dat de koolmees vanaf de rand in het gat duikt. Daar lagen de meelwormen.

“Ik maak deze foto’s alleen in het broedseizoen. Dan zijn vogels obsessief bezig met voedsel zoeken.”

Hamertje tik

De vogelfoto’s vielen direct op bij Lenny Oosterwijk van Gallery Untitled die tijdens de afgelopen Dutch Design Week even binnen kwam lopen. Dankzij die galerie heeft Van Asch nu meer publiek en is zijn werk op kunstbeurzen te zien. De Eindhovenaar is daar blij mee, en waakt er tegelijk voor om het succes met de vogels te blijven herhalen. Zijn atelier staat nu vol met kleine objecten waaraan hij werkt. „Eerst maakte ik de huisjes alleen voor op de foto’s. Van daaruit ben ik sculpturen gaan maken, van hout. Sloophamers gecombineerd met vogelhuisjes, die verrassend veel op elkaar lijken. Nu ben ik met de vorm van zo’n Hamertje Tik-hamer aan het spelen: ik maak er allerlei varianten van bootjes van.” Hij schuift twee hamertjes tegen elkaar, met de stelen naar boven: een tweemaster.

Hij vertelt hoe hij als kind vaak voer met de boot van zijn familie, in de buurt van Rotterdam en Zeeland. Zijn vader zat op de grote vaart – het gezin woonde in Zwijndrecht – en overleed toen Hans 8 jaar was. „Ik associeer boten nog steeds met een gevoel van vrijheid. Uiteindelijk draait kunst ook om vrijheid, is mijn overtuiging. Maar je hebt ook een vorm nodig, en dus kaders. Dat is ook wat die foto’s van vogels zo dubbelzinnig maakt. Ik ‘dwing’ de vogel, die vrij rondvliegt, om precies op een bepaalde plek te staan, als onderdeel van mijn compositie. Mijn vader had ook een volière, dat was naast varen zijn grootste liefde. Toch bijzonder dat ik juist met vogels en boten bezig ben hé?”
< terug naar pagina

[ Look at the little bird, a real one – What if I land a live bird in my still life and photograph it too? That inspiration gave Hans van Asch a flood of ideas.

You have to look twice at a photograph by Hans van Asch. And, to fully understand the joke, and to see how ingeniously the artist has worked, perhaps twice more. At Gallery Untitled in Rotterdam, you get all the space you need. In two large rooms of the former school building, you can admire the photographs and objects of the Eindhoven-based artist.

Take Alabama Sunrise, for example. You see a few buildings, with windows, roofs and a kind of angled chimney. There are also sticks sticking out here and there, like a birdhouse. On the edge of a roof, prominent in the picture, sits a great tit, its breast lit up in the low sun. Well photoshopped, you might think.

Mealworms in clever places

When you look the second time, you see that the “buildings” in the photo are wooden maquettes, handmade and painted. Similar structures are also in the gallery. A video then shows you how Van Asch goes about his work. He makes an arrangement of one or more structures, complete with a light blue sheet as a background representing the sky. He places these outside and places mealworms in clever places. If a bird lands in exactly the right spot, he quickly takes a picture. So nothing photoshop.

“Sometimes it takes a few hours, sometimes a day before the photo succeeds,” Van Asch says in his studio at the NRE site in Eindhoven. “I can also only do this during the breeding season because those little birds are then obsessively busy looking for food.” And it comes out very precisely. When a great tit sits at the edge of a round black circle, he points to its toenails: they had to curve just over the edge. “Otherwise you couldn’t see that the circle is a deep round hole.” The video in the gallery shows the great tit diving into the hole from the edge. That’s where the mealworms were.

“I only take these photos during the breeding season. That’s when birds are obsessively searching for food.”

Hammer tap

The bird photos immediately caught the eye of Lenny Oosterwijk of Gallery Untitled, who stopped in during last Dutch Design Week. Thanks to that gallery, Van Asch now has a larger audience and his work can be seen at art fairs. The Eindhoven native is happy about that, while at the same time guarding against repeating the success with the birds. His studio is now full of small objects he is working on. “At first I made the little houses just for pictures. From there I started making sculptures, out of wood. Demolition hammers combined with birdhouses, which are surprisingly similar. Now I’m playing with the shape of one of those Hammer Tapping hammers: I’m making all kinds of variations of boats out of them.” He slides two hammers together, with the stems facing up: a two-master.

He tells how as a child he often sailed on his family’s boat near Rotterdam and Zeeland. His father was on the deep sea – the family lived in Zwijndrecht – and died when Hans was 8 years old. “I still associate boats with a sense of freedom. In the end, art is also about freedom, is my belief. But you also need a form, and thus frames. That’s also what makes those pictures of birds so ambiguous. I “force” the bird, flying around freely, to stand exactly in a certain spot, as part of my composition. My father also had an aviary, which, besides boating, was his greatest love. Isn’t it special that I am particularly involved with birds and boats?”] < back to page